Varusslag
drie Romeinse legioenen door Germanen afgeslacht
2000 jaar geleden, in het jaar 9 na Christus, vond er een veldslag plaats die het machtige Romeinse Rijk schokte: de Varusslag. Drie legioenen liepen in een hinderlaag en werden door de Germanen verpletterend verslagen.
Romeinen in Germanië
Nadat de Romeinen Gallië hadden veroverd, richtten ze hun pijlen op Germanië. Dat was het land van de Germanen, dat aan de overkant van de Rijn lag. De Romeinen hadden al met verschillende Germaanse stammen een verdrag gesloten en hen schatplichtig gemaakt: de Germanen moesten dus belasting betalen aan de Romeinen. Ook zouden deze stammen hun ruzies niet meer steeds met wapens uitvechten (een barbaarse gewoonte, vonden de Romeinen), maar vreedzaam oplossen, en wel via het Romeinse recht.
gezichtsmasker van een Romeinse ruiter
foto: Museum und Park Kalkriese
Heel leger in de pan gehakt
Keizer Augustus had Publius Quintilius Varus benoemd tot gouverneur van de provincie Germanië. In het jaar 9 na Christus trok Varus Germanië in, om recht te spreken en om belasting te innen. Hij had drie legioenen bij zich, plus ruiterij en hulptroepen. Toen de Romeinen al op de terugweg waren, werd hun gevraagd om te helpen bij een ruzie tussen Germaanse stammen. Varus stemde toe en week met zijn leger van de marsroute af. Het was een list van de Germanen. Toen het leger door een dicht bos trok, doken er ineens Germaanse krijgers op. De Romeinen zaten ingeklemd tussen een berg en een moeras en zagen geen kans om een slagorde te vormen. Ze groeven zich in en verdedigden zich met de moed der wanhoop. Maar na drie dagen was alles verloren. Varus, die gewond was geraakt, stak zichzelf dood. De overgebleven soldaten pleegden zelfmoord, gaven zich over of probeerden te vluchten. Bijna niemand van hen overleefde het bloedbad. 20.000 Romeinen kwamen om! Keizer Augustus schijnt zo ontdaan te zijn geweest dat hij maandenlang zijn baard en zijn haar liet groeien. Soms liep hij met zijn hoofd tegen de deur en riep: ‘Quintilius Varus, geef mij mijn legioenen terug!’
|
De Varusslag wordt vaak ‘de Slag in het Teutoburgerwoud’ genoemd. Nog niet zo lang geleden is ontdekt dat de veldslag zich iets ten noorden van het Teutoburgerwoud heeft afgespeeld, namelijk bij het Duitse gehucht Kalkriese. Dat ligt hemelsbreed ca. 70 kilometer van de Nederlandse grens, ter hoogte van Twente. Bij Kalkriese zijn veel Romeinse munten gevonden en fragmenten van Romeins wapentuig. En ook de resten van een wal en een V-vormige gracht en kuilen vol menselijke en dierlijke botten. In Bramsche-Kalkriese is een museum gebouwd dat helemaal aan de Varusslag gewijd is: Museum und Park Kalkriese.
|
Vrijheidslievende Germanen
De hinderlaag was het werk van een verbond van Germaanse stammen, waaronder de Bructeren en de Cherusken. De leider van de opstand heette Arminius. Hij was een Cherusk die in het Romeinse leger had gediend en het Romeinse burgerrecht had verkregen. Eigenlijk waren de Cherusken bondgenoten van de Romeinen. Je kunt de opstand van de Germanen uitleggen als een vrijheidsstrijd. Ze wilden toch liever eigen baas blijven.
Na de Varusslag zetten de Romeinen hun plan om Germanië te veroveren op een laag pitje. In het jaar 47 heeft keizer Claudius het veroveringsplan definitief afgeblazen. Hij besloot dat de Rijn de grens moest worden van het Romeinse Rijk. De Romeinen bouwden een linie van forten en wachttorens langs de Rijn. Deze grens noemen we de limes.
Hier vind je de website van het Museum und Park Kalkriese (ook Nederlandstalig!).
Surfspin: hier vind je informatie over het Romeinse marskamp op de Veluwe.
Surfspin: hier vind je informatie over de limes (= de Romeinse Rijngrens).
Surfspin: hier vind je informatie over keizer Augustus.
Surfspin: naar het keuzemenu Geschiedenis.
Naar het HOME van de Surfspin.
Geplaatst op 6 januari 2009, het laatst gewijzigd op 10 april 2012.
© Surfspin 2009-2012
