Michiel de Ruyter
schilderij van Ferdinand Bol
Michiel de Ruyter
zeeheld uit Zeeland
In 1648 kwam er een eind aan de Tachtigjarige Oorlog. Maar de vrede duurde maar kort. Al na vier jaar kreeg de Republiek het aan de stok met een ander handelsland: Engeland. De concurrentiestrijd leidde in de 17e eeuw tot drie zeeoorlogen. Admiraals werden volkshelden. De beroemdste zeeheld is Michiel de Ruyter.
Michieltje was geen lieverdje
Michiel Adriaanszoon de Ruyter (1607-1676) werd geboren in Vlissingen. Michiel was een driftig baasje: hij werd van school gestuurd en later ook van de touwslagerij waar hij werkte. Toen Michiel 11 was, ging hij naar zee. Hij voer eerst op een walvisvaarder en later op een kaperschip. Kapers probeerden om handelsschepen van de vijand buit te maken. Het waren geen zeerovers, want ze hadden van hun regering toestemming om te kapen. De buit werd verkocht en een deel van de opbrengst was voor het land.
1652-1654: Eerste Engelse Oorlog
Het ging De Ruyter voor de wind. Hij kocht het koopvaardijschip De Salamander, waarmee hij vooral naar Marokko en West-Indië voer om handel te drijven. De Ruyter verdiende veel geld. Toen de Eerste Engelse Oorlog was uitgebroken, vroeg de Zeeuwse admiraliteit (marine) hem om bevelhebber te worden van de Zeeuwse vloot. Tegenwoordig heeft Nederland één marine, maar de Republiek had wel vijf admiraliteiten: Amsterdam, Rotterdam, Zeeland, Noorderkwartier* en Friesland. Elke admiraliteit leverde schepen aan de oorlogsvloot. De vloot moest de koopvaarders beschermen en natuurlijk zeeslagen uitvechten. Tijdens de Eerste Engelse Oorlog was Maarten Harpertszoon Tromp de opperbevelhebber. De Engelsen hadden grotere schepen, met meer kanonnen. Zij wonnen deze oorlog.
Johan de Witt, raadpensionaris
In 1653 was Johan de Witt raadpensionaris geworden van Holland en daarmee de machtigste man van de Republiek. De Witt was slim en daadkrachtig. Hij liet 60 grote oorlogsschepen bouwen en een korps mariniers oprichten. Voortaan gingen er dus speciale zeesoldaten mee op de oorlogsschepen. In 1665 werd Michiel de Ruyter tot opperbevelhebber van de vloot benoemd. De Ruyter en De Witt werden vrienden.
1665-1667: Tweede Engelse Oorlog
Intussen bleef het rommelen tussen Engeland en de Republiek. In Afrika en Amerika vielen ze elkaars forten en handelskolonies aan. In 1665 verplaatste het strijdtoneel zich naar de Noordzee en begon de Tweede Engelse Oorlog. Beroemd is de Tocht naar Chatham van juni 1667. De Engelse oorlogsschepen lagen bij het stadje Chatham aan de rivier de Medway, een zijrivier van de Theems. De Engelsen hadden de Medway afgesloten met een grote ketting. Maar de Nederlanders wisten de rivier toch op te varen. Ze verbrandden zes grote Engelse oorlogsschepen en namen het vlaggenschip als trofee* mee naar huis. De Ruyter werd als een held ingehaald. (Maar om eerlijk te zijn: het plan was van Johan de Witt!)
1672-1674: Derde Engelse Oorlog
Het jaar 1672 staat bekend als het Rampjaar. Te land werd de Republiek aangevallen door Frankrijk en de legers van de Duitse bisschoppen van Keulen en Münster. Ter zee kwam het gevaar weer van de Engelse vloot, nu gesteund door Franse schepen. Deze zeeoorlog heet de Derde Engelse Oorlog. Op 22 augustus 1673 volgde bij Kijkduin* de beslissende zeeslag. Ondanks dat de Engels-Franse vloot groter was, hielden de Nederlanders stand. Anders hadden de Engelsen ongehinderd hun leger kunnen overvaren en was de Republiek verloren geweest.
De meeste zeehelden zijn gesneuveld: Maarten Tromp, Piet Hein, Jacob van Wassenaar Obdam, Witte de With, en ook Michiel de Ruyter. Hij werd getroffen door een Franse kanonskogel en stierf een week later aan wondkoorts. Hij was toen al 69 jaar oud. Zijn lichaam is bijgezet in de Nieuwe Kerk aan de Dam in Amsterdam.
* Noorderkwartier is het deel van Noord-Holland ten noorden van Amsterdam. Hoorn en Enkhuizen waren de belangrijkste steden van het Noorderkwartier.
* Een trofee is een buitgemaakt ding dat de overwinnaar meeneemt als teken van de overwinning. (Nu is een trofee meestal een beker die je wint bij een sporttoernooi).
* Niet Kijkduin bij Den Haag, maar Kijkduin bij Den Helder.
TIP van meester THEO
Tv-aflevering van Het Klokhuis over Michiel de Ruyter (15 minuten).
Surfspinkatern Michiel de Ruyter. Tekst met 12 vragen (pdf, 1.30 MB).
SchoolTV: Michiel de Ruyter: Nederlandse zeeheld (filmpje van 3 minuten).
Hier vind je info over de bouw van De 7 Provinciën (De Ruyters vlaggenschip) op de Bataviawerf in Lelystad.
Surfspin: naar het keuzemenu Geschiedenis.
Naar het HOME van de Surfspin.
Geplaatst op 2 februari 2009, het laatst gewijzigd op 1 oktober 2014.
© Surfspin 2009-2014