Erasmus
wereldberoemd geleerde uit Rotterdam
home > geschiedenis > middeleeuwen > tijd van monniken en ridders
home > wereldoriëntatie > Nederland > provincies > Utrecht
Erasmus
wereldberoemd geleerde uit Rotterdam
Omstreeks 1450 werd de boekdrukkunst uitgevonden. Voortaan konden de boeken van schrijvers en geleerden op grote schaal worden verspreid. Daarmee steeg hun invloed en hun roem. Een van de beroemdste middeleeuwse geleerden is Gerrit Gerritszoon, beter bekend als Desiderius Erasmus. Hij leefde van ± 1467 tot 1536.
Broeder Erasmus leert Latijn en Grieks
Erasmus werd geboren in Rotterdam, maar groeide op in Gouda. Hij bezocht de vermaarde* Latijnse school van Deventer. Later werd hij monnik in een klooster bij Gouda. In het klooster stonden boeken uit de klassieke oudheid (dus uit de tijd van de Grieken en Romeinen). Erasmus bestudeerde die boeken en werd heel goed in Latijn. Hij leerde ook Grieks.
Erasmus wordt een beroemd geleerde
Erasmus had moeite met de strenge kloosterregels. En hij zal ook wel veel liever een rondreizende geleerde hebben willen zijn dan een kloostermonnik! In ieder geval mocht hij het klooster verlaten om secretaris te worden van een bisschop. Vervolgens ging hij theologie* studeren aan de universiteit van Parijs. Erasmus werd beroemd. Hij werd de raadgever van keizer Karel de Vijfde, de machtigste man van Europa.
Humanisten bestudeerden ‘de klassieken’
Erasmus was een humanist. Het humanisme was in de 14e eeuw in Italië ontstaan. In de middeleeuwen was een humanist iemand die ‘de klassieken’ (de oude Grieken en Romeinen) bestudeerde. Ook verdiepten de middeleeuwse humanisten zich in de mens. Ze hielden zich bezig met vragen als:
Wat is nou eigenlijk de menselijke natuur?
Wat moet een mens doen (en laten) om een goed mens te zijn?
Wat is de zin van ons bestaan op aarde?
Voor de antwoorden gingen ze te rade bij – je raadt het al! – de klassieken.
Wanneer ben je een goed mens?
Erasmus sprak Latijn en schreef in het Latijn, want dat was de taal van de wetenschap en de kerk. Hij heeft heel veel boeken en brieven geschreven. Vaak gingen zijn boeken over hoe een mens zich behoort te gedragen en over opvoeding en onderwijs. Hij wilde de mensen opvoeden tot goede christenen. Erasmus maakte ook een nieuwe Latijnse vertaling van het Nieuwe Testament*. Zijn populairste boek is Lof der zotheid. Daarin drijft hij de spot met de hebzucht en de ijdelheid van de mens.
Katholieken en protestanten
In Erasmus’ tijd ontstond een nieuw soort christelijk geloof: het protestantisme. Erasmus bleef echter katholiek, al had hij wel veel kritiek op de katholieke kerk. Maar hij wilde niet dat de kerk verdeeld raakte. Als de mensen hun gezonde verstand gebruikten, dacht Erasmus, zouden de misstanden* in de kerk wel worden opgelost.
Erasmus pleitte voor verdraagzaamheid en begrip, voor naastenliefde en vroomheid. Maar de toekomst zou helemaal geen verdraagzaamheid brengen! Want in de 16e en 17e eeuw braken er godsdienstoorlogen uit tussen katholieken en protestanten en werden mensen met een ander geloof vaak fel vervolgd.
* Vermaard betekent ‘beroemd’.
* Theologie is de wetenschap die zich bezighoudt met God en de (christelijke) godsdienst.
* Het Nieuwe Testament is het gedeelte van de Bijbel dat over Jezus gaat. Het is oorspronkelijk geschreven in het Grieks.
* Een misstand is iets dat verkeerd is, een verkeerde toestand.
Het Klokhuis over Erasmus (13½ minuut).
Surfspinkatern Erasmus. Tekst met 13 vragen (pdf, 1.8 MB).
Entoen.nu: info over Erasmus op de website van de Canon van Nederland.
Entoen.nu: Canonclip groep 7 en 8 over Erasmus (3:58 minuten).
SchoolTV: Erasmus wilde weten hoe het christendom begonnen was (filmpje van 3:06 min.).
Surfspin: naar het vorige onderwerp van de Canon van Nederland: het Hanzeverbond.
Surfspin: naar het volgende onderwerp van de Canon van Nederland: Karel de Vijfde.
Surfspin: naar het keuzemenu Geschiedenis.
Naar het HOME van de Surfspin.
© Surfspin 2008-2013
