Charles Darwin
grondlegger van de evolutietheorie
home > natuur
home > wereldoriëntatie > Engeland
Charles Darwin
grondlegger van de evolutietheorie
Charles Darwin vond zichzelf helemaal niet zo slim. Op school was hij een trage leerling. Toch zou hij uitgroeien tot een van de grootste geleerden uit de geschiedenis. In 2009 was het precies 200 jaar geleden dat hij geboren werd. En ook nog eens 150 jaar geleden dat zijn boek Over het ontstaan van soorten verscheen. Met dat boek lanceerde hij zijn evolutietheorie.
Charles op expeditie
De Engelsman Charles Darwin (1809-1882) zou eerst dokter worden, net als zijn vader. Toen hij zijn medicijnenstudie verwaarloosde, moest hij van zijn vader dominee worden. Maar ook dat werd hij niet. Charles had meer belangstelling voor de natuur. In 1831 mocht hij als natuuronderzoeker mee met de Beagle, een zeilschip dat de kust van Zuid-Amerika in kaart ging brengen. De expeditie duurde wel vijf jaar. Het schip bezocht niet alleen Zuid-Amerika, maar ook Zuid-Afrika, Australië en Oceanië. Overal verzamelde Charles planten, dieren, stenen en fossielen.
Het kwartje valt
Op de Galapagoseilanden verzamelde Charles zangvogels die we nu darwinvinken noemen. Die darwinvinken leken op elkaar, maar er waren toch ook verschillen. Pas later zou bij hem het kwartje vallen: hij zag in dat de verschillende soorten darwinvinken afstamden van één vogelsoort, die zich heel vroeger vanuit Zuid-Amerika op de Galapagoseilanden gevestigd had. Doordat de oceaan de eilandpopulaties van elkaar scheidde, hadden zich vanuit deze ene ‘moedersoort’ verschillende soorten ontwikkeld. De vogels pasten zich namelijk aan het plaatselijke milieu aan. En omdat de leefomstandigheden per eiland verschilden, verliep ook dit aanpassingsproces verschillend: vogels die op een eiland leefden waar het voer uit insecten bestond, kregen dunne snavels, terwijl vogels die op een ander eiland leefden en geen insecten maar zaden aten, dikke snavels kregen. Zo waren er uiteindelijk 13 soorten darwinvinken ontstaan.
Charles X Emma
Toen Charles in 1836 terugkwam in Engeland, wachtte hem een enorme klus: het ordenen en beschrijven van zijn verzameling. In 1839 trouwde hij met zijn nicht Emma. Ze gingen wonen in een landhuis niet ver van Londen en kregen tien kinderen.
|
Op de Galapagoseilanden zag Charles reuzenschildpadden. Voor de lol probeerde hij een ritje te maken op een schildpad, maar steeds gleed hij van het schild af. In een Australische dierentuin leefde tot voor kort de galapagosreuzenschildpad Harriet, waarvan werd gezegd dat zij door Darwin was meegenomen van de Galapagoseilanden. Hier zie je haar op de foto, terwijl ze een lekker bloempje wegwerkt. Harriet is in 2006 doodgegaan. Ze is ongeveer 176 jaar oud geworden! |
Evolutietheorie
In de 19e eeuw dacht bijna iedereen nog dat de dieren en de planten niet veranderen en dat er geen nieuwe soorten ontstaan. Maar al in 1838 was Darwin ervan overtuigd geraakt dat alle soorten afstammen van één oerwezen, waaruit geleidelijk alle dieren en planten zijn voortgekomen (zijn geëvolueerd). 20 jaar lang werkte hij aan de onderbouwing van zijn evolutietheorie. In 1859 verscheen het boek waarin hij zijn theorie ontvouwde. Het boek heet: ‘Over het ontstaan van soorten door middel van natuurlijke selectie’.*Natuurlijke selectie
De meeste planten en dieren produceren heel veel nakomelingen. Maar de meeste nakomelingen gaan dood voordat ze volwassen worden en zich hebben kunnen voortplanten. Darwin schreef dat vooral die nakomelingen overleven die het beste zijn aangepast aan hun milieu. Dat heet the survival of the fittest. De overlevers geven hun erfelijke eigenschappen weer door aan hún nakomelingen, die zodoende beter kunnen concurreren met hun soortgenoten. Dit proces noemde Darwin natuurlijke selectie. De evolutie werkt dus door middel van natuurlijke selectie.Darwin wist natuurlijk dat eigenschappen erfelijk kunnen worden doorgegeven. De mens kweekt en fokt immers al duizenden jaren nieuwe planten- en dierenrassen. Maar Darwin kon niet zeggen hoe de erfelijke eigenschappen precies worden overgebracht, omdat men in zijn tijd nog niet wist van genen en DNA. Dat weten wij wel. We weten nu dat de erfelijke eigenschappen vastliggen in het DNA. Ons DNA bepaalt of je blauwe of bruine ogen krijgt, een blanke of een donkere huid, enzovoort. Zo worden er voortdurend ontdekkingen gedaan die Darwins evolutietheorie ondersteunen.
* Darwin schreef het in het Engels. De Engelse titel is: On the origin of species by means of natural selection.
De bioloog Midas Dekkers vertelt over zijn held Charles Darwin (25:46 min.). Teleblikaccount nodig!
Surfspin: hier vind je info over de Zweedse bioloog Linnaeus.
Surfspin: hier vind je info over de mosasaurus (een prehistorisch zeereptiel).
Surfspin: naar het keuzemenu Natuur.
Naar het HOME van de Surfspin.
Geplaatst op 3 januari 2009, het laatst gewijzigd op 8 april 2013.
© Surfspin 2009-2013
